3 Maja - Święto Konstytucji
Konstytucja 3 Maja
została uchwalona przez Sejm Wielki w maju 1791 roku i była to pierwsza w
Europie a druga na świecie (po amerykańskiej) uchwalona konstytucja. Dzień ten
został uznany świętem już 5 maja 1971 roku. Ponownie, po odzyskaniu
niepodległości w 1918 roku, 3 maja został uznany za święto państwowe na mocy
uchwały Sejmu z dnia 29 kwietnia 1919 roku. Od 1946 roku świętowanie tego dnia
było zakazane przez władze aż do roku 1990 kiedy to, 6 kwietnia, Sejm ponownie
przywrócił to święto.
Historia
W XVII w, po latach świetności Państwa
Polskiego, Rzeczpospolita chyli się ku upadkowi. W 1767 roku tzw. Sejm Repninowskipodejmuje
uchwały, których gwarantem staje się caryca Rosji Katarzyna II. Od tego czasu
Polska staje się silnie zależna od sąsiada. Doprowadza to do kryzysu
państwowości m.in wojny domowej wywołanej przez konfederatów barskich
niegodzących się na protektorat Rosji, porwania króla Stanisława Augusta
Poniatowskiego a w końcu, w 1772 roku, do I. rozbioru Polski.
Konieczność ratowania świetności
Rzeczypospolitej była nieunikniona. Przeprowadzono reformy gospodarcze,
monetarne, kulturalne, częściowo zniesiono pańszczyznę, wprowadzono cło
generalne, zakładano wiele fabryk, manufaktur i kompnii handlowych. W 1788
roku, za zgodą Rosji, powołany został tzw. Sejm Wielki był to początek reformy
ustrojowej, której ukoronowaniem miała być Konstytucja 3 Maja.
3 Maja 1791 roku ok. godziny 11 Sejm Wielki
rozpoczął obrady aby po siedmiu godzinach ogłosić drugą na świecie konstytucje.
Termin obrad był o tyle korzystny, że część posłów opozycji wypoczywała jeszcze
po świętach. Zdecydowano się, mimo protestów, zignorować konieczność głosowania
przez ponad połowę posłów oraz konieczność wcześniejszego ogłoszenia projektu
ustawy. Dzięki tym, niewątpliwie nie do końca zgodnym z prawem, zabiegom o
godzinie 18 udało się uchwalić i podpisać 3 majową Ustawę Rządową.
Postanowienia Konstytucji 3 Maja
Religia
- Religia katolicka została utrzymana jako religia panująca a przejście na inne wyznanie miało być karane. Jednak zagwarantowano wolność wyznawcom innych religii i obrządków.
Szlachta ziemianie
- Potwierdzono prawa szlachty
- Zagwarantowano prawa własności, bezpieczeństwa, wolności
- Zobowiązano szlachtę do obrony Konstytucji i Rzeczypospolitej
Mieszczanie
- Zapewniono nietykalność osobistą (niemożliwość skazania bez wyroku sądowego)
Chłopi włościanie
- Chłopów otoczono opieką prawa i państwa.
- Zapewniono wolność osiedlania się i poruszania po kraju i za jego granice.
Rząd, czyli oznaczenie władz publicznych
- Wprowadzono trójpodział władzy.
- Rzeczpospolitą ogłoszono monarchią konstytucyjną.
Sejm
- Podzielono na dwie izby (poselską i senatorską) z kadencją 2 letnią.
- Zniesiono liberum weto konfederacje i wolną elekcję
- Posłowie i senatorowie mieli być gotowi do obrad w każdej chwili (tzw. Sejm Gotowy)
- Ustanowiono Sejm Konstytucyjny zwoływany co 25 lat mogący zmienić konstytucje.
Król i rząd
- Władza królewska miała być dziedziczna.
- W skład Straży Praw (rządu) wchodził król i pięciu ministrów.
- Ministrów powoływał król lecz zwolnić ich mógł jedynie Sejm.
- Król został głową Straży Praw
- Król nie był odpowiedzialny prawnie ani konstytucyjnie ale jego decyzje wymagały akceptacji ministrów.
Ciekawostki
Dzięki dwóm dniom świątecznym wolnym od pracy (3
Maja i poprzedzającym go 1 Maja) biorąc, zależnie od tego na jaki dzień
tygodnia przypadają w/w święta, jeden, dwa lub trzy dni wolnego otrzymujemy
wolny od pracynajdłuższy 'weekend' w roku. Długi Majowy Weekend to czas popularnych
Majówek, w czasie których Polacy chętnie wyjeżdżają z miast.
źródło:halloween.friko.net