Kościół świętej Anny w Osetnicy

← wróć do listy zabytków gminy Chojnów

Większość z opisywanych przez nas kościołów w gminie Chojnów łączyło jedno - pasmo katastrof, pożarów i dramatycznych wojen, które swoje piętno odciskały na zabytkowym budynku... Z tym kościołem jest jednak inaczej. Wzniesiona z nieotynkowanego kamienia pod koniec XV wieku świątynia w Osetnicy, przetrwała do dnia dzisiejszego w niemal niezmienionym stanie, co czyni z niej zabytek naprawę wyjątkowy i warty naszego szczególnego zainteresowania.

Dawne dzieje

Istnienie kościoła w Osetnicy po raz pierwszy zostało poświadczone w dokumentach dekanatu legnickiego z 1399 roku. Obecna świątynią powstała najprawdopodobniej pod koniec XV wieku i była wówczas jedyną murowaną budowlą we wsi. Jej zlokalizowanie na niewielkim wzniesieniu może świadczyć o jej obronnym charakterze, co potwierdzać zdaje się zachowany do dnia dzisiejszego mur wokół kościoła.

Skąd wiemy kiedy powstał obecny kościół? Świadczyć o tym mogą charakterystyczne elementy budowli, takie jak sieciowe sklepienie prezbiterium oraz formy kamieniarki. Obecny wygląd świątyni to także efekt kilku drobnych przebudów - żadna z nich jednak nie wpłynęła w bardzo znaczący sposób na zewnętrzny wygląd obiektu.

W pierwszej połowie XVI wieku osetnicka - dotychczas katolicka - świątynia przeszła w ręce ewangelików. To właśnie wówczas wewnątrz kościoła wybudowano dwie kondygnacje empor, wprowadzono dodatkowe okna, a istniejące gotyckie przedłużono. Na przełom XVI i XVII wieku datuje się strop nawy, który był fundacją rodu Geisslerów. Ostatnie większe zmiany miały miejsce w drugiej połowie XIX wieku, kiedy to osetnicki kościół wzbogacił się o nową emporę, ołtarz i prospekt organowy.

Charakterystyczny motyw krajobrazu

Znajdujący się na górce kościół świętej Anny to jeden z najbardziej charakterystycznych elementów krajobrazu ziemi chojnowskiej. Naszą uwagę zwraca kamienna, bardzo kształtna i zwarta bryła oraz znajdująca się w zachodniej części połaci dachu drewniana wieżyczka z barokowym, prześwitowym hełmem. Podchodząc bliżej możemy podziwiać okna w nawie i chórze, które zdobią późnogotyckie maswerki.

Przekraczając mury świątyni naszą uwagę z pewnością zwróci barokowy ołtarz, w którym znajduje się obraz "Chrystus cierniem ukoronowany" z XVIII wieku, autorstwa malarza związanego z kręgiem Michaela Leopolda Willmanna. Wewnątrz znajdziemy także XIX wieczną chrzcielnicę, barokową ambonę z XVIII wieku.

Czy wiesz, że... ...wspomniany malarz Michael Willmann nazywany jest śląskim Rembrandtem, Rubensem oraz Rafaelem? Przypisuje mu się ponad 300 obrazów, w tym znaczącą liczbę fresków oraz około 90 projektów do grafik. Prace Michaela Willmanna zdobią do dziś wnętrza klasztorów i kościołów oraz różnego typu rezydencji...

Bardzo interesujące i dobrze zachowane jest dwuprzęsłowe późnogotyckie żebrowe sklepienie prezbiterium, zwane sieciowym. Nawa przykryta jest XVI wiecznym drewnianym stropem kasetonowym, prostokąty wypełniają malowane duże rozety – kompozycje roślinne przypominające rozwinięty kwiat róży lub tarcze słonecznika. Ściany nawy obiegają XVI wieczne balkony - empory o malowanych drewnianych balustradach.

Mury kościoła wzmocnione są przyporami. Cztery z nich ustawione w fasadzie zachodniej pozwalają przypuszczać, iż może pierwotnie planowane było założenie trójnawowe. Jak rzeczywiście było tego nie wiemy. Faktem jest, że osetnicki kościół to świątynia jednonawowa, z węższym prezbiterium zakończonym trójbocznie.

Bogaty zespół epitafiów i płyt nagrobnych

Kościół świętej Anny w Osetnicy otoczony jest cmentarzem. W otoczeniu budynku zachował się bogaty zespół epitafiów i płyt nagrobnych z XVI - XVIII wieku. Znaczna część nagrobków upamiętnia patronów kościoła, którymi byli właściciele sąsiedniego majątku - Bockowie, Geisslerowie, Glaubitzowie i Steinkirchowie.

Niestety, podatne na warunki atmosferyczne i mijający czas nagrobki, dziś są w większości dla nas nieczytelne. Jak zaznacza Stanisław Horodecki (Przeszłości okruchy), jedynie epitafium przedstawiające niewiastę w wysokim czepcu, z chustą na ramionach, trzymającą w dłoniach książeczkę może być kojarzone ze zmarłą w 1612 roku Heleną von Geissler.

Tuż przed bramą kościoła napotkać możemy na niewielki pomnik. Upamiętnia on poległych w I wojnie światowej.

← wróć do listy zabytków gminy Chojnów