Jizerskohorské bučiny - Narodowy Rezerwat Przyrody na terenie Czech

Jizerskohorské bučiny. Góry Izerskie doświadczyły dwukrotnego ciężkiego przeobrażenia porastających je lasów. Pierwszy raz kilka wieków temu wytrzebiono większość naturalnych lasów. Później sztucznie wprowadzono na znacznych połaciach świerczynę, która umarła osłabiona przez zanieczyszczenia i zjedzona przez owady. Mimo to, jest wielki obszar, na którym pierwotne lasy ocalały. To Izerskie Buczyny.
Narodowy Rezerwat Przyrody Jizerskohorské bučiny jest największym kompleksem bukowego lasu w Czechach. Zajmuje powierzchnię 2701ha, w tym 1750ha pasma ochronnego. Powstał w 1999r. poprzez połączenie siedmiu dotychczas samodzielnych rezerwatów: Špičák, Stržový vrch, Poledník, Štolpichy, Frýdlantské cimbuří, Paličník oraz Tišina – istniejących od 1960 roku.
Założony w ten sposób obszar ochronny objął olbrzymi unikalny kompleks starych buczyn i lasu mieszanego z cennymi formacjami geomorfologicznymi, z zachowanymi naturalnymi bądź zbliżonymi do naturalnych zbiorowiskami fauny.

Rozciąga się na wysokości od 470 do 1006m n.p.m., na terenie gmin: Frýdlant, Oldřichov v Hájích, Raspenava, Hejnice, Bílý Potok, Lázně Libverda.
Ów kompleks mieszanych, przeważnie bukowych lasów obejmuje najcenniejsze lasy Gór Izerskich (Jizerských hor). Stanowi bank genów wykorzystywanych w odnowie izerskich lasów pierwotnych, zniszczonych w przeszłości toksycznymi emisjami zanieczyszczeń przemysłowych i nierozważną gospodarką leśną. Wśród wielu gatunków drzew przeważa: buk i jawor klon, jodła pospolita, wiąz górski, jesion wyniosły, dąb bezszypułkowy, lipa drobnolistna i szerokolistna oraz klon pospolity.
W lasach żyje szereg chronionych roślin i zwierząt. Wymienić należy przede wszystkim: podbiałka alpejskiego, liczydło górskie i lilię złotogłów. Z ptaków gniazdują: puchacze, trzmielojad leśny, bocian czarny, muchołówka mała oraz sokół wędrowny. Spotykana jest zwierzyna płowa oraz dziki, które wytrzebione w XIXw. przywędrowały na czeską stronę ze Śląska.
Rezerwat jest wielką turystyczną atrakcją. Liczne ciekawe skały, jak Zvon (Dzwon), Divá Máří (Cudna Maria), Nos i Zahradní stěna ("Zagrodowa Ściana") oraz wiele innych, stanowią doskonałe tereny alpinistyczne. Atrakcyjne punkty widokowe: Frýdlantské cimbuří (Frydlantskie Blanki), Ořešník (Orzesznik), Poledník (Południk) i Krásná Máří (Piękna Maria) oferują rozlegle widoki na północne Pogórze Izerskie.



Špičák (pol. Szpiczak)
To pierwszy licząc od zachodu, dawny samodzielny rezerwat. Wyraźnie dominujący nad okolicą stożkowy wierzchołek (724m n.p.m.) góry porośniętej przez mieszany, przeważnie bukowy las w skalnym terenie. Do szczytowej skały stanowiącej dobry punkt widokowy prowadzą metalowe schody o dł. 70m. W 2006r. zostały wyremontowane z inicjatywy Izersko-Jesztedzkiego Towarzystwa Górskiego oraz Zarządu CHKO Jizerske hory.
Przez szczyt prowadzi Trasa dydaktyczna „Oldřichovskie háje a skály”.
Na płd.-wsch. zboczu Špičáka stoi stary pomniczek drwala Geisslera, który zmarł tu przy pracy na zawał serca.
Stržový vrch (Rozpadlinowy Wierch)
Kolejna część rezerwatu Jizerskohorské bučiny chroni buczynę porastającą górę z rozlicznymi skałami będącymi terenami alpinistycznymi. Szczyt Stržoveho vrchu (710m n.p.m.) jest dobrym punktem widokowym lecz bardziej znany jest, położony na północnych stokach, Skalní hrad (Skalny Gród). Przebiega przy nim Trasa dydaktyczna „Oldřichovskie háje a skály”.
W przyległej dolinie Čertova jama znajduje się pomniczek W. Wandera, robotnika z Vratislavic nad Nisou. 8.stycznia 1874r. przygniótł go głaz, który miał być przetransportowany na budowę tunelu kolejowego pod Oldřichovskim sedlem.
Poledník (pol. Południk)
Porastające złożony górski masyw Poledníka (864m n.p.m.) naturalne buczyny, przetkane klonem, jarząbem, i świerkiem, a sporadycznie jodłą, wiązem, jesionem oraz lipą szerokolistną współwystępują tu z licznymi chronionymi roślinami takimi jak miesięcznica i lilia złotogłów. Ze świata zwierząt spotyka się m.in. muchołówkę małą. Grupy granitowych skał tworzą dobre tereny alpinistyczne.
Štolpichy
Tę część rezerwatu również porastają naturalne buczyny lecz wyróżnia się unikalnym występowaniem cisu. W piętrze podszytu rośnie tu np. modrzyk oraz przenęt. Głębokimi i stromymi dolinami spływają Malý (Bilý) i Velký (Černý) Štolpich, tworząc malownicze wodospady. Liczne formacje skalne oprócz dogodnych terenów alpinistycznych stanowią nie lada atrakcję krajobrazową. W ostatnich latach gnieździ tutaj sokół wędrowny.
Frýdlantské cimbuří (Frydlantskie Blanki)
Poza buczynami i jarząbem występują tutaj sztucznie wprowadzone wysychające świerczyny. Na stromych zboczach wąwozu, Černý potok tworzy efektowne wodospady. Cenne geomorfologicznie formacje skalne, wraz ze skalistym grzebieniem Poledních kameny tworzą tereny alpinistyczne.
Paličník
Stary chroniony bukowy las z jarząbem i wysychającym świerkiem porasta urozmaicone formacje skalne tworzące tereny alpinistyczne. Wierzchołek góry stanowi pierwszorzędny punkt widokowy.
Tišina
Chroniony tutaj las mieszany tworzą buk, klon, świerk i wiąz. Potężne skały na stromych zboczach nad Hájeným potokiem jak wszystkie pozostałe są doskonałymi terenami alpinistycznymi.

Źródło: www.goryizerskie.com
Autor: Arkadiusz Lipin