O jajach kurzych w pigułce
Data utworzenia: 18 wrzesień 2015, 11:00 Wszystkich komentarzy: 2
Zastanawiamy się często jak to jest z tymi jajami. Jadać codziennie czy ograniczać? Na miękko czy na twardo? Z chowu czy te z klatki? Co te jaja w ogóle mają w sobie i czy rzeczywiście każdy może je jeść?
Jaja jako super produkt
Jajo to początek nowego życia. W ciągu kilku tygodni z zapłodnionego jaja wykluwa się gotowe do życia pisklę. Jajo musi być wobec tego ,,kopalnią” super składników – bo z niego powstaje nowe życie. I tak właśnie jest. Produkt ten charakteryzuje to, że większość składników odżywczych jaja kurzego odznacza się wysoką biodostępnością i przyswajalnością. Oznacza to, że dzięki spożywaniu jaj możemy w łatwy sposób dostarczyć potrzebne organizmowi składniki. Jajo zawiera wszystko co nasz organizm potrzebuje poza witaminą C. Ją akurat możemy uzupełnić w postaci dodatku do jajecznicy – papryki, pomidora lub cebuli. To super produkt, który dostał przydomek ,,nutraceutyka”. Oznacza to, że jajo dostarcza substancji o prozdrowotnym i leczniczym działaniu (jak lek).
Wartość odżywcza jaja
Białko jaja kurzego jest wzorcem ze względu na skład i proporcje zawartych w nich aminokwasów. Wszystkie białka porównuje się właśnie do ,,jajecznego” wzorca. Jest łatwostrawne, wykazuje właściwości antybakteryjne i przeciwwirusowe.
Żółtko jaja kurzego jest źródłem luteiny i zeaksantyny, która wpływa na wzrok. Przeciwdziała i obniża wraz z wiekiem degradację plamki żółtej. Bardzo ważne jest to, że luteina z jaj bardzo dobrze się przyswaja i dlatego jej źródła powinniśmy szukać przede wszystkim w tym produkcie. Cholina i lecytyna wpływa na prenatalny rozwój mózgu i rdzenia kręgowego i dlatego to przede wszystkim ciężarne powinny sięgać w swojej diecie po jaja. Lecytyna wpływa ochronnie na serce, naczynia krwionośne i wspomaga przemianę materii. Usprawnia pracę układu nerwowego ( ułatwia myślenie, zapamiętywanie, wzmacnia zdolność koncentracji). Cholina natomiast zapobiega demencji starczej, pomaga w pracy wątroby i usprawnia produkcję żółci. Jaja zawierają ponadto wiele witamin: A; D; E; z grupy B ( poza C) oraz wiele minerałów: cynk i selen ( wzmacniające układ odpornościowy); fosfor, żelazo, . Znajdują szerokie zastosowanie w kosmetyce ( wpływ na kondycje włosów, skórę, paznokcie). Skorupki jaj są cennym źródłem łatwo przyswajalnego wapnia. W wielu domach wykorzystuje się je (odpowiednio oczyszcza, rozdrabnia) i dodaje do żywności w celu uzupełnienia diety w wapń ( dodatek do zup, ciast, itp.)
Ile jaj dziennie?
Jaja są dobrym źródłem cholesterolu i dlatego boimy się je jeść codziennie. Badania z ostatnich kilkunastu lat wskazują, że to nie cholesterol z jaj jest powodem miażdżycy, chorób serca i wysokiego cholesterolu. Raczej dieta bogata w cukier i w żywność przetworzoną; dieta uboga w witaminy (ważne w profilaktyce miażdżycy B6;B12;B9 ) i minerały. Cholesterol to prekursor wielu hormonów, substancji i witaminy D w organizmie. Wchodzi w skład błon komórkowych, a więc jego znaczenie dla naszego zdrowia jest bardzo ważne. Nie ograniczajmy źródeł cholesterolu małym dzieciom bo one potrzebują go w szczególności. Wielu starszych ludzi cieszących się zdrowiem fizycznym i psychicznym pytanych o dietę często odpowiadają, że jedzą każdego dnia jaja i nie przejadają się. Może w tym tkwi recepta na długowieczność? Wobec najnowszych badać zmieniło się podejście do ograniczania jaj w diecie do 3 razy w tygodniu. Nie mówi się już o tym. Najlepiej jeść jaja tak często jak ma się na nie ochotę i sprawdzać co jakiś czas poziom cholesterolu. Jest wiele przypadków, gdzie to właśnie dieta jajeczna (2-3 jaja dziennie) była przyczyną podwyższenia frakcji HDL ( ,,dobrego cholesterolu”). Są jednak takie doświadczenia np. wśród cukrzyków, że jadanie jaj każdego dnia nie poszło w dobrym kierunku. Jedyna metoda to obserwacja własnego organizmu.
Jakie jaja? Te mniej czy bardziej żółte?
Barwa żółtka odnosi się do rodzaju paszy, którą podaje się kurom. Te o intensywniejszej barwie karmione są w większości kukurydzą, paszą z dodatkiem kurkumy, ekstraktu z nagietka. Natomiast te mniej żółte to w większości kury karmione paszą z pszenicy i jęczmienia.
Na miękko czy na twardo?
Zdecydowanie na miękko. Takie jajo z luźnym żółtkiem i ściętym białkiem łatwiej nam się trawi i jest bogatsze w składniki odżywcze. Na twardo syci bardziej ( dlatego często w dietach odchudzających), ale to już danie z tych cięższych dla naszego układu pokarmowego, a składniki odżywcze w mniejszej ilości i mniej strawne. Częściej sięgajmy po jajecznicę z luźnym żółtkiem lub jajko na miękko. Od czasu do czasu po te na twardo, naleśniki i omlety.
Jaja w diecie
Przede wszystkim kobiety w ciąży; osoby niedożywione, małe dzieci; osoby starsze. Jaja są produktem bardzo odżywczym, a małym objętościowo. Takie produkty mają znaczenie w żywieniu osób na tle niedożywienia, w okresie rekonwalescencji, dzieci o niedoborowej masie ciała. Często osoby takie nie mają apetytu – priorytetem jest więc sięganie po coś małego, ale odżywczego. Jaja mają niemal wszystko więc będą idealne.
Alergia na jaja
Można mieć alergię zarówno na białko jaja jak i na żółtko ( żółtko również zawiera białko). Wtedy rzeczywiście spożywanie jaj jest przeciwwskazane. Do przyrządzania naleśników, ciast w domu używa się zamienników. Gorzej jest w sklepie. Producenci do nie dawna byli bezkarni; zamiast w składzie podać konkretnie informację, że dany produkt zawiera białko jaja rozpisywali się nazwami białek, które nic, a nic nie mówiły potencjalnemu alergikowi ( przykład lizozym). W nowych przepisach informacja o alergenach jest bardziej widoczna i musi być jasno określona czy dany produkt jest źródłem białka jaja.
Salmonella a jaja
Skorupy jaj z chowów wolnych są częściej zanieczyszczone pałeczkami salmonelli niż te z ferm. Zawsze na uwadze trzeba mieć zachowanie odpowiednich zasad higieny podczas przygotowania posiłków z udziałem jaj. Jeśli kupujemy jaja to myjemy je dopiero przed samym użyciem. Inaczej przyspieszymy psucie się produktu. Jaja przechowujemy osobno. Staramy się, żeby nie stykały się z innymi produktami. Najdłużej przechowują się w warunkach chłodniczych.
Z jakiej hodowli?
Wbrew opinii na temat tego, że jaja z chowu są lepsze od tych jaj kur z klatki nie znajduje w pełni uzasadnienia. Te wszystkie niezwykłe cechy zachowują wszystkie jaja bez względu na to czy chodziły po trawce czy nie. Zawartość składników odżywczych uzależniona jest od sposobu karmienia kury. Jeśli jest dobra pasza to jakość jaj będzie dobra. O wyborze jaja często decyduje nasze przekonanie co do hodowli. Nikogo przecież nie cieszy widok kury w klatce.
Jedzmy więc jaja na zdrowie. Pamiętajmy o tym, żeby je odpowiednio przygotowywać (luźne żółtko). Jaja wykazują działanie kwasotwórcze, a więc jedzmy je w kolorowym towarzystwie warzyw. Smacznego
Literatura:
Kijowski J.,2013: Jaja cennym źródłem składników bioaktywnych. Żywność. Nauka. Jakość:5(90), 29-41.
Sierpka E.,2015: Charakterystyka aktywnych biologicznie fosfolipidów żółtka. Żywność. Nauka. Jakość: 2(99),15-28.
Małgorzata Uroda www.poradniadietetycznauroda.pl
Komentarze
19:36
23:46
jest też i kukułcze jajko w urzędzie he he